Dzisiejsza data:

Teatr Andersena

ul. Dominikańska 1

           Teatr im. Hansa Christiana Andersena zajmuje fragment zabudowy klasztornej dominikanów, położonej na skraju skarpy we wschodniej części staromiejskiego wzgórza. Jest to jedyna taka w Lublinie instytucja kultury przeznaczona dla dzieci i prowadząca regularną działalność ze stałym repertuarem, początkowo pod nazwą Teatr Lalki i Aktora.

           Nieruchomości klasztorne przy kościele św. Stanisława zostały rozbudowane za zgodą władz miasta, potwierdzoną przywilejem króla Zygmunta Augusta z dnia 27 lipca 1618 roku. Przedłużono stare budynki w linii prostej w kierunku murów miejskich oraz wzniesiono nowe skrzydło południowe. Pod koniec XVII wieku klasztor zyskał formę czworoboku z wewnętrznym dziedzińcem, chociaż prace przy południowym skrzydle trwały jeszcze na początku XIX wieku. W latach 50. XIX wieku przeprowadzono remont klasztoru, lecz w 1870 wybuchł pożar, który zniszczył częściowo zabudowę dominikańską. W 1886 nastąpiła kasata klasztoru na rzecz Skarbu Państwa, zakonnicy odzyskali swoje dobra dopiero w 1938 roku. Pod koniec XIX wieku wykonano prace umacniające fundamenty od strony skarpy przy ul. Podwale, a w latach 1900-1901 przebudowano południowe skrzydło według projektu Stanisława Weissa, dodając budynek z klatką schodową i kuchnię oraz wykuwając dodatkowe otwory okienne w aneksie na drugim piętrze.

           Najbardziej wyróżniającą się częścią zabudowy klasztornej jest aneks przy południowym skrzydle, niegdyś mieszczący bibliotekę klasztorną i archiwum. Dwupiętrowy budynek został osadzony na potężnej skarpie. Trzy kondygnacje o różnej wysokości posiadają również inne opracowanie ścian: malowany na biało parter ma poziome boniowanie, ściany pierwszego piętra są gładkie, malowano na biało z boniowanymi narożnikami, ostatnia kondygnacja zaś posiada elewację z czerwonej cegły z bogatą cementową dekoracją otworów okiennych. Podział poziomy stanowią również gzymsy międzypiętrowe. Dominantą architektoniczną całego aneksu jest południowy szczyt. Na gzymsie nad drugim piętrem umieszczono cztery pilastry dźwigające belkowanie z fryzem tryglifowym oraz ślepą arkadę pomiędzy środkowymi pilastrami, nakrytą archiwoltą w środkowej części. Ten sam motyw powtórzono ponad belkowaniem, zredukowany do dwóch pilastrów. Dekoracja ta flankowana jest dwoma oknami z belkowaniem, a ponad dachem przechodzi w zwieńczenie w postaci wieżyczki z pinaklami i chorągiewką. W południowo – zachodnim narożniku szczytu umieszczono częściowo wtopioną w ścianę okrągłą wieżyczkę. Na kamiennej puklowanej czaszy umieszczonej od spodu znajduje się szeroki pas ze stylizowanym ornamentem, ślepe arkadki wypełnione cegłą i zwieńczenie w formie korony z motywem trójliścia. Przeciwległy narożnik posiada małą sterczynkę nakrytą hełmem.

           Warto również zwrócić uwagę na dekorację wielopolowych okien. Otwory zostały ujęte w cementowe ozdobne opaski okienne, a niekiedy w pilastry, podokienniki na konsolkach i belkowanie z dekoracją roślinną. Nad bramą prowadzącą na dziedziniec znajduje się prostokątna płaskorzeźbiona płyta z przedstawieniem dwóch postaci trzymających się za ręce, z dwoma mieczami skierowanymi do dołu. Płytę dopełnia tarcza herbowa z koroną i stylizowaną wicią roślinną.

           Po II wojnie światowej obiekty te stały zaniedbane i częściowo zdewastowane za sprawą niewłaściwego ich wykorzystywania przez ówczesne władze. Od października 1954 pomieszczenia południowego skrzydła wynajmuje od zakonu Teatr im. Hansa Christiana Andersena. Wnętrze zostało dostosowane do nowej funkcji, wewnątrz znajduje się sala teatralna, magazyny, pracownie teatralne i pomieszczenia biurowe. W 2007 przeprowadzono remont sali widowiskowej, odkrywając zabytkowe okna i nadając jej wystrój w odcieniu ciemnego błękitu ze złoceniami. Prace modernizacyjne są prowadzone na bieżąco. Ostatnio władze miasta zdecydowały o zmianie lokalizacji teatru na Dom Kultury Kolejarza przy ul. Kunickiego, ze względu na lepsze warunki lokalowe. Pomieszczenia przy klasztorze są już nie wystraczające dla potrzeb tak dużej instytucji teatralnej, wciąż wymagają modernizacji i udogodnień niezbędnych dla najmłodszych widzów.

Bibliografia:

Kapeć W., Kościół i klasztor dominikanów w Lublinie, Lublin 2008

Rogacki H. I., Teatru Andersena żywot czterdziestoletni, Lublin 1994

Zabytki Architektury i Budownictwa w Polsce, red. W. Jankowski, I. Kochanowska, M. Róziewicz, Warszawa 1995

aktualny repertuar ...

Grafika losowa