Dawny Bank Polski

ul. Krakowskie Przedmieście 37

           U zbiegu ulic Krakowskie Przedmieście i 3-go Maja, w zachodnim narożu placu Litewskiego, znajduje się gmach dawnego Banku Polskiego. Pierwotny neogotycki gmach Komory Celnej Konsumowej i Kontroli Skarbu wzniesiono w tym miejscu w 1826, według projektu architekta Jana Stompfa, a od 1886 mieścił się tu Urząd Powiatu. Znajdowała się tu również wagarnia ze składem. W połowie XIX wieku w budynku urzędowały władze wojskowe, umieszczono tu też archiwum naczelnika powiatu. Gmach, którego część można jeszcze zobaczyć przy skrzyżowaniu 3-go Maja i I Armii Wojska Polskiego został rozebrany i w latach 1912–1914 wybudowano tu Bank Państwowy Rosji tzw. Bank Państwa, według projektu architekta gubernialnego Włodzimierza Sołowiewa i do dnia dzisiejszego budynek pełni taką funkcję. Początkowo funkcjonował jako Bank Państwowy Rosji, później Bank Polski, Kredyt Bank, a następnie Bank Zachodni WBK. Uwagę przyciąga szata architektoniczna gmachu, z dekoracją w stylu rosyjskiego empiru.

           Budynek założony jest na planie litery L, ze skrzydłami od wschodu i południa oraz  oficynami od zachodu i północy. Posiada trzy kondygnacje, w tym najniższą w przyziemiu na poziomie boniowanego cokołu oraz dość wysoką attykę. Główne wejście umieszczono na ściętym narożniku. Artykulację elewacji stanowią prostokątne otwory okienne, mniejsze na parterze i większe na piętrze, przedzielone płycinami z płaskorzeźbionymi maskami kobiecymi na tle falistego żłobkowania wykonanego w cemencie. Pomiędzy osiami okien umieszczono pilastry z jońskimi głowicami wsparte na cokole, o wysokości równej obu kondygnacjom. Część narożna i skrajne osie budynku posiadają ryzality z lizenami. Charakterystyczną dekoracją architektoniczną są cztery duże płyciny umieszczone w ryzalitach między parterem a piętrem z płaskorzeźbionymi gryfami i stylizowaną dekoracją roślinną w typie empire. Podobne motywy z girlandami i wieńcami zastosowano również w środkowej części elewacji: w płycinach pod gzymsem, pomiędzy oknami i na attyce nad wejściem. Do wnętrza prowadzą drzwi z wejściem po schodkach, umieszczone w ściętym narożniku, ujęte w portal złożony z pilastrów i belkowania. Nad drzwiami znajduje się półkoliste nadświetle. Dominantę narożnika stanowi duża prostokątna płycina nad portalem z przedstawieniem płaskorzeźbionego stylizowanego orła. W skrajnym ryzalicie od strony ul. 3-go Maja znajduje się przejazd na podwórze i boczna klatka schodowa.

           Wnętrze dostępne jest z reprezentacyjnej klatki schodowej, prowadzącej do dużej sali obsługi klientów na pierwszym piętrze. Pomieszczenia znajdują się w układzie dwutraktowym z korytarzem. Wystrój i wyposażenie zostały w ciągu lat przekształcone i dostosowane do aktualnych standardów obsługi bankowej i bezpieczeństwa. Pomimo tych zmian obiekt przez cały okres istnienia zachował swój charakter.

Bibliografia:

Denys M., Lublin między wojnami. Opowieść o życiu miasta 1918-1939, Łódź 2010