KOŚCIÓŁ ŚW. ELIASZA PROROKA I ZESPÓŁ KLASZTORNY KARMELITÓW TRZEWICZKOWYCH
Dekanat lubelski – śródmiejski
ul. Biernackiego 5
Historia powstania
Karmelici trzewiczkowi zapoczątkowali starania o możliwość wybudowania klasztoru i osiedlenia się w Lublinie w latach 20. XVII wieku. Do miasta przybył wówczas zakonnik ze Lwowa, o. Elizeusz Niwiński, który otrzymał od lubelskiego lekarza Adama Majora w darowiźnie drewniany dom przy Krakowskim Przedmieściu. Przez kilkadziesiąt kolejnych lat zakon słał prośby do swych zwierzchników w diecezji krakowskiej oraz szukał wsparcia u dostojników kościelnych, lecz ich osiedleniu się w Lublinie przeciwstawiali się karmelici bosi, obawiając się utraty swej pozycji wśród innych zgromadzeń. Liczne koneksje karmelitów bosych wśród szlachty i duchowieństwa oraz zawierane przez nich koalicje z dominikanami, augustianami i bernardynami sprawiały, że karmelitom trzewiczkowych wciąż odmawiano wydania pozwolenia na budowę klasztoru i kościoła i stawiano warunki trudne do spełnienia. W 1651 zakonnicy otrzymali darowiznę od Andrzeja i Stanisława Borkowskich w postaci gruntu Borkowszczyzna, co wzmocniło ich pozycję w negocjacjach w sprawie budowy klasztoru. Dziesięć lat później zawarli porozumienie z karmelitami bosymi, którzy zgodzili się na ich osiedlenie w dość dużej odległości od centrum miasta. Pozwolenie na budowę klasztoru karmelici otrzymali dopiero w 1677, za sprawą nowego prowincjała zakonu, o. Eliasza Szablowskiego, który wykorzystał przy tym swoje rodzinne układy. Ostatecznie w 1680 w ciągu kilku dni postawiono, z fundacji Jana Mniszcha, starosty lwowskiego, i jego małżonki Urszuli Firlejówny, kasztelanki kamienieckiej, drewnianą kaplicę oraz budynek klasztoru na gruntach podarowanych przez Tomasza Kazimierskiego na przedmieściu Czwartek, graniczącym z dzielnicą żydowską. W 1728 karmelici otrzymali kolejne darowizny, dzięki którym mogli rozpocząć budowę murowanej siedziby, lecz nie znana jest data jej rozpoczęcia. Wiadomo, że prace były już zaawansowane w 1742, bowiem taka data została umieszczona na dzwonnicy. W latach 50. XVIII wieku usunięto ze stanowiska przeora, wspominając o trudnościach w budowie.
