Dzisiejsza data:

Pomnik Konstytucji 3-go Maja

plac Litewski

           3 maja 1916 w centralnym punkcie placu Litewskiego odsłonięto uroczyście niewielki monument upamiętniający uchwalenie konstytucji. Na niskim postumencie postawiono bryłę piaskowca, której nadano formę chropowatej spękanej skały o wysokości 145 cm. W górnej części, na gładko opracowanej powierzchni umieszczono pod kątem inskrypcję:

NA PAMIĄTKĘ

OBCHODÓW 125 EJ

ROCZNICY 3 MAJA

1791 – 1916

           W 1963 pomnik przeniesiono kilkanaście metrów dalej w pobliże szaletu miejskiego i ustawiono wśród krzewów. Na osiemnaście kolejnych lat zniknął właściwie z przestrzeni publicznej, stojąc prawie niewidoczny w zaroślach. W 1980 z oficjalną inicjatywą odnowienia monumentu wystąpiło Stronnictwo Demokratyczne na czele z przewodniczącym Henrykiem Łusiewiczem. Wykorzystując ignorancję ówczesnych władz przekonał jej członków, że na szczycie pomnika powinna się znaleźć na nowo rzeźba orła w koronie, która rzekomo wieńczyła monument przed wojną. Projekt restauracji pomnika zaakceptowany w pełni przez władze przygotował architekt Edward Kotyłło.

           Prace przy odnowieniu trwały niespełna trzy tygodnie. Obiekt zabrano z zarośli i ustawiono na zachodnim skraju placu na nowym, dwuczęściowym cokole złożonym z prostopadłościennych brył, na którym wyryto daty 1791–1981. Na szczycie znalazła się rzeźba orła z rozpostartymi skrzydłami i w zamkniętej koronie autorstwa lokalnego rzeźbiarza Witolda Marcewicza. Odsłonięcie odrestaurowanego pomnika 3 maja 1981 była ważnym wydarzeniem dla mieszkańców. Jego obecność w przestrzeni miasta stała się symbolem na odzyskanie niepodległości w trudnym czasie stanu wojennego. Oficjalnie mówiono, że w uroczystościach odsłonięcia pomnika brało udział około 10 tysięcy lublinian, w rzeczywistości było ich około 70 tysięcy.

Bibliografia:

Ożóg K. S., Pomniki Lublina, Lublin 2014

Michalak W., Z historii Lublina: Odsłonięcie pomnika Konstytucji 3 Maja, „Kurier Lubelski” 03.05.2013

Grafika losowa