Miasto po lokacji 1317–1569

1317 VIII 15 - wydanie przywileju przez Władysława Łokietka, na mocy którego Lublin zyskuje prawo miejskie oparte na prawie magdeburskim; nadaje miastu 100 łanów ziemi uprawnej i nieuprawnej, herbem miasta został wizerunek kozła wspinającego się na winną latorośl

1326 – pierwsza wzmianka o istnieniu kościoła św. Trójcy na Wzgórzu Zamkowym: Wincenty, prebendarz kościoła św. Trójcy w Lublinie i pleban kościoła w Kazimierzu, z dochodów prebendy swej opłacił trzy grzywny

1341 I – II – najazd Tatarów na Lublin, zniszczenie miasta, zwycięstwo króla Kazimierza Wielkiego pod Lublinem

1342 I 25 – tzw. druga lokacja miasta. Dokument królewski o sprzedaży wójtostwa lubelskiego wójtowi Franczko z Moguncji. Wójt otrzymał dwie wsie podmiejskie – Bronowice i Konopnicę, pastwiska, monopole na młyny i łaźnie, dochody ze sklepów sukienniczych i żywnościowych, prawo do handlu drzewem w mieście

1342–1370 – obwarowanie miasta przez króla Kazimierza Wielkiego murami obronnymi z bramą Grodzką i Krakowską, furtami i basztami. Otoczony nimi obszar miał 7 ha powierzchni. Wzniesiono murowany zamek z gotycką kaplicą zamkową św. Trójcy na Wzgórzu Zamkowym

1351 – z Lublina wyrusza wielka wyprawa polsko–węgierska na Litwinów pod wodzą króla węgierskiego Ludwika

1358 VI – w Lublinie przebywa król Kazimierz

1358 VI 14 – król Kazimierz specjalnym dokumentem pozwala młynarzowi Mikołajowi na zbudowanie dwóch młynów na sadzawce królewskiej pod miastem i pod lubelskim zamkiem

1359 – dokument biskupa krakowskiego Bodzanty uznaje zniszczenie ziemi lubelskiej, sieciechowskiej i łukowskiej i zwalnia mieszkańców na 30 lat od płacenia dziesięciny biskupiej

1371 – królowa Elżbieta potwierdziła przywilej Władysława Łokietka, zwalniający mieszczan lubelskich od opłat celnych w całym państwie

1377 – pierwsze pisemne wzmianki o Radzie Miejskiej, pojawia się instytucja burmistrza z siedzibą w Ratuszu, wymieniani są rajcy lubelscy z tego okresu, prowadzone były księgi miejskie

1377 - przywilej Kazimierza Wielkiego pozwalający na osiedlanie się Żydów poza murami miasta

1383 IV 18 – król Władysław Łokietek wraz z bratem Skirgiełłą nadał kupcom z Lublina „kochanym naszym mieszczanom z Lublina” przywilej bezcłowego handlu na ziemiach litewskich

1386 II – król Jagiełło przybył na zjazd z panami polskimi, ostatni przed koronacją i małżeństwem z Jadwigą

1390 – pierwsze wzmianki o cerkwi prawosławnej w Lublinie

1392 I 2 – król Władysław Jagiełło nadał miastu prawo składu z 8-dniowym przymusem składowym oraz ustanowił 16–dniowy doroczny jarmark Zielono Świątkowy (trwał 8 dni przed Zielonymi Świątkami i 8 dni po nich), kupcy przybywający na ten jarmark byli uwolnienie od cła

1395 – Władysław Jagiełło wyposażył kościół Świętej Trójcy nadając mu na własność dwie wsie Swidnik Wielki i Mały

1396 – wymieniany pierwszy znany z imienia burmistrz – Szymon

1400 – Lublin nabył Konopnicę

1401 - najstarsza zachowana pieczęć miejska z wizerunkiem kozła

1405 – król Władysław Jagiełło przyznał Lublinowi i jego kupcom zwolnienie od wszelkich ceł, nakładanych na wiezione towary na całym obszarze państwa

1412–1426 – budowa kościoła Matki Bożej Zwycięskiej i klasztoru sióstr brygidek jako votum dziękczynne Władysława Jagiełły za zwycięstwo pod Grunwaldem

1413 – Lublin i Parczew miejscem zjazdów polskich i litewskich, przygotowujących unię Korony i Litwy w Horodle

1418 – z inicjatywy Władysława Jagiełły wykonano dekorację kaplicy zamkowej freskami rusko-bizantyńskimi

1419 I

- w Lublinie odbył się sejm

pierwsza pisemna wzmianka o Bramie Krakowskiej (w aktach miejskich wymieniana jest „brama wysoka”)

budowa gotyckiego kościoła św. Ducha i szpitala przy Krakowskim Przedmieściu

założony został cech szewski, kuśnierski i czapniczy

1421 VIII - w Lublinie odbył się sejm

1426 IV 1 – Władysław Jagiełło nadaje klasztorowi brygidek fundację (uposażenie)

1430 IX - w Lublinie odbył się sejm

1432 II - w Lublinie odbył się sejm

1432 IX - w Lublinie odbył się sejm

1438 - założony został cech rzeźników, krawców i sukienników

1442 – Piotr Piwo dokupił do uposażenia fary browar z ogrodem, z którego dochód przeznaczono na utrzymanie wikariuszy

1447 – pożar miasta

1448 VI 30 – przywilej Kazimierza Jagiellończyka nadający Lublinowi prawo do organizowania czterech dorocznych jarmarków: 16-dniowy na święto Matki Boskiej Gromnicznej (2 lutego), 16-dniowy na Zielone Światki, 8-dniowy na święto Wniebowzięcia NMP (15 sierpnia) i 8-dniowy na święto Szymona i Judy (28 października) oraz zwolnił od opłaty cła kupców przybywających na pierwsze dwa jarmarki

1450 – przywilej królewski ustanawiający dla handlu ruskiego nową drogę ze Lwowa przez Hrubieszów, Krasnystaw, Lublin, Kazimierz, Radom na Wrocław i Poznań. Droga była dostępna dla wszystkich kupców, specjalną opiekę zapewniono kupcom lubelskim

2. połowa XV wieku - pierwsze wzmianki o obecności Żydów w Lublinie, osiedlających się na terenach wokół Wzgórza Zamkowego i Staromiejskiego

1452 XII 18 – sprawy przedkładane na sejmie walnym „przyszedłszy wielmożny pan Piotr z Kurowa, kasztelan sądecki, oznajmił, iż obowiązany jest zapłacić 236 grzywien szlachetnemu Piotrowi z Donosów, krewnemu swemu (…). Przyszedłszy urodzony pan Jan Kuropatwa, podkomorzy lubelski z Łańcuchowa, oznajmi, iż dał Janowi Szreniawie w zastaw 3 łany we wsi Długie, w sumie 33 grzywien, które to łany tenże już trzyma (…)

1453 – na mocy królewskiego przywileju duchowieństwo i szlachta nie miało prawa nabywania domów i placów na terenie miasta

1454 V 8 – król Kazimierz Jagiellończyk w Łęczycy wyznaczył powtórnie trakt handlowy z ziem ruskich i bełskiej – przez Hrubieszów, Krasnystaw, Lublin, Kazimierz, Zwoleń aż do Radomia, Wrocławia, a dalej do Wielkopolski

1459 – osiedlenie się zakonu bernardynów, początek budowy kościoła i klasztoru przy ul. Bernardyńskiej

1468 – miasto uzyskało przywilej tzw. strygeldu – prawo mierzenia i taksowania sukna przywożonego na jarmarki lubelskie

1470 – ławnik Maciej Szklarz zakupił wieś Ponikwodę z rąk duchownych za 60 grzywien

1471 – Kazimierz Jagiellończyk zezwolił na budowę kanałów celem sprowadzania wody z rzeki Bystrzycy do miasta

1473–1476 - w Zamku Lubelskim mieszkają synowie Kazimierza Jagiellończyka wraz z Janem Długoszem i nauczycielem Kallimachem

1474 VI 15 – na sejmie piotrkowskim Lublin decyzją Kazimierza Jagiellończyka stał się stolicą nowo powstałego województwa lubelskiego, wydzielonego z ziem województwa sandomierskiego. Pierwszym wojewodą lubelskim został Dobiesław Kmita z Wiśnicza, herbu Śreniawa. Herbem województwa został wizerunek skaczącego jelenia z koroną na szyi na czerwonym polu

1475

- wybudowano kramnicę, gdzie kupcy mogli rozkładać swoje towary, uiszczając opłaty na rzecz miasta

- założony został cech bednarzy

1484 VII - w Lublinie odbył się sejm

1487 IV 23 – rajcy i mieszczanie lubelscy kupili za 100 grzywien wieś Ponikwodę od Elżbiety, żony Miklasza, mieszczanina lubelskiego, a córki Macieja Szklarza i dziedziczki wsi Ponikwoda

1491 – pożar miasta, między innymi zniszczona jest Brama Krakowska

1497 IV 4 – Jan Olbracht przywilejem przeznaczył dochody prebendy zamkowej w Lublinie na utrzymanie sześciu mansjonarzy kapłanów i siódmego kleryka oraz przyznał im dodatkowo dziesięciny snopowe ze wsi potrójny Świdnik, Bystrzycy, Łagiewnik, Tatar, Wrotkowa, Janowic, Krępca i Przybysławic. Mansjonarze w zamian mieli mieszkać przy kościele, codziennie dźwięcznym głosem odśpiewać godzinki i mszę do Matki Boskiej trzy razy w tygodniu odprawić

1501 – rajcy i mieszczanie lubelscy kupili – od wójta lubelskiego Stanisława Morsztyna – wójtostwo lubelskie z wsią Bronowice

1503 XI 25 – król Aleksander Jagiellończyk odnawia Lublinowi prawo z roku 1502 utrzymania wagi i tragarstwa oraz obracania dochodu z tego źródła na naprawę murów miejskich i na roboty związane z obroną przed atakami nieprzyjacielskimi

1504 VII 27 - rada miejska za 2 400 złotych wykupiła wójtostwo dziedziczne wraz z jego majątkiem, dochodami, uprawnieniami sądowymi i administracyjnymi

1506 I – III 18 – w Lublinie odbył się sejm

1506 II 13 - zawarcie ugody z rurmistrzem Janem na budowę wodociągów doprowadzających wodę z rzeki Bystrzycy do publicznych ujęć w mieście

1515 – pożar miasta, między innymi zniszczona jest Brama Krakowska

1520 – gotycki zamek na zlecenie Zygmunta I Starego został rozbudowany w stylu renesansowym

1521 – malarz królewski Błażej wykonał fragmenty ornamentyki wnętrz kaplicy zamkowej

1522 – dekret królewski dał radzie miasta prawo wybierania ławników, według prawa magdeburskiego było ich siedmiu

1523 – rada miasta otrzymała prawo wyboru wójta sądowego z grona ławników.

1524 V 12 - król Zygmunt Stary stanowi, aby burmistrz i rajcy wydawali według uznania swego pozwolenie na palenie i sprzedaż gorzałki, a pobrany od tego czynsz obracali na reperację miasta i inne jego potrzeby

1527 I 29 – król Zygmunt Stary dla zwiększenia dochodów miasta i użycia ich na cele obronne oraz dla zwiększenia obwarowania Lublina, zezwolił na wybudowanie nad Bystrzycą, pod miastem, blechu i szlifierni – miejsca na bielenie płótna na słońcu przez polewanie wodą oraz zakładu żelaznego, w którym szlifowano żelazo

1530

prawdopodobnie, według projektów Bartłomieja Berecciego, wykonano prace na zewnątrz i wewnątrz zabudowań zamkowych

przebudowano kościół św. Michała Archanioła

1532 – nastąpiło przeniesienie sejmiku z Urzędowa do Lublina

1535 VIII 30 – Król Zygmunt Stary potwierdza w Krakowie przywilej króla Kazimierza Wielkiego z dnia 25 stycznia 1342 roku, na mocy którego wsie Konopnica i Bronowice zostały włączone do wójtostwa lubelskiego i przeniesione z prawa ziemskiego na magdeburskie

1536 – Kościół lubelski przejął basztę i furtę w murach obronnych przy części placu z dworem archidiakona

1538 – Jan Faifer otrzymał przywilej królewski na wybudowanie papierni

1540 – odbudowano kamienicę przy Rynku 8 (zachował się fragment dawnego portyku)

1546 - założony został cech kowalski

1547 – wędrowny drukarz Chaim ben Dawid Szachor, który osiedlił się w Lublinie, drukuje modlitewnik Szomrin la-boker

1550 – Josef ben Jakar, zięć Chaima ben Dawida Szachora, oraz jego syn Chaim ben Icchak Szachor uruchamiają w Lublinie pierwszą stałą drukarnię hebrajską, drukując modlitewnik Machzor

1552 – prawdopodobnie przebudowano Ratusz Miejski

1552 VIII 1 – król Zygmunt August potwierdza w Gdańsku przywilej z roku 1548 dany Lublinowi na budowę woskobojni, gdzie rozpuszczają wosk, i ustanawia regulujące to przepisy

1552 – król Zygmunt August zezwolił rajcom lubelskim szynkować piwem przewoźnym w piwnicach pod ratuszem

1553 – w księgach miejskich odnotowana została informacja o budowie „kloaki murowanej na wieży” (Bramie Krakowskiej)

1554 II - w Lublinie odbył się sejm

1555

powstała katusza, czyli karcer usytuowany pod zewnętrznymi schodami Bramy Krakowskiej (obecnie znajduje się tu kamienica z restauracją „Ulice Miasta” na parterze)

pospólstwo uzyskało swą reprezentację, zwaną – dwudziestu jeden mężów elektów. Był to urząd dożywotni, działający wspólnie z przedstawicielstwem cechów

1556 V - w Lublinie odbył się sejm

1557 – wielki pożar Przedmieścia Krakowskiego, w czasie którego spalił się także kościół i klasztor Bernardynów, wraz z całym zgromadzonym tam księgozbiorem

1558

Zygmunt August rozciągnął prawa dotyczące handlu i jarmarków na przedmieścia Lublina

- założony został cech tkacki

1559

- Chaim ben Icchak Szachor, prowadzący w Lublinie drukarnię hebrajską, otrzymuje od króla Zygmunta Augusta wyłączny przywilej na druk i sprzedaż ksiąg hebrajskich na terenie Królestwa Polskiego

- w drukarni Chaima ben Icchaka Szachora ukazuje się Szewuot, pierwszy traktat Talmudu babilońskiego. Druk pozostałych traktatów trwał 18 lat

około 1560 – nastąpił rozwój masowego ruchu różnowierczego na terenie Lublina, który stał się jednym z głównych ośrodków ariańskich w kraju

1562 – do miasta przybył arianin Stanisław Paklepka, nauczał w kamienicy Tęczyńskich, w której mieściła się również szkoła ariańska

1566 III 7 – 21 – w Lublinie odbył się sejm

1566 VI 11 – Jakub Podlodowski został przyjęty w poczet dworzan Zygmunta Augusta

1566 - założony został cech stolarski i złotniczy

1567 – powołanie w Lublinie Akademii Talmudycznej, wyższej uczelni żydowskiej. Jej rektora mianował król

1568 XII 23 – Zygmunt August przybył do Lublina

1568 XII 30 – panowie polscy ceremonialnie powitali przybyły do Lublina poczet litewski

1569 I 10 – sejm koronny i stany litewskie rozpoczęły niezależnie swoje obrady

1569 I 24 – doszło do wspólnego posiedzenia obydwu sejmów

1569 III 1 – panowie litewscy opuścili Lublin

1569 III 14 – zostały obwołane mandaty i uniwersały o przyłączeniu Wołynia i Podlasia do Korony

1569 V 12 – Fryderyk Albrecht został oficjalnie przyjęty na zamku lubelskim

1569 VI 6 – kniaź Konstanty Ostrogski złożył uroczystą przysięgę na wierność Koronie jako wojewoda kijowski, oznaczało to oficjalne przyłączenie Kijowszczyzny do Korony

1569 VII 1 – została zawarta Unia pomiędzy Koroną Królestwa Polskiego a Wielkim Księstwem Litewskim

1569 VII 19 – uroczyste złożenie hołdu pruskiego przez Fryderyka Albrechta

1569 VIII 12 – król Zygmunt August opuścił Lublin