MARIAN ADAM JARZYŃSKI
(1857 Siedlce – 26 luty 1898 Lublin)
architekt miasta Lublina, inżynier gubernialny, autor projektów kamienic, budynków użyteczności publicznej i obiektów przemysłowych
Urodził się w 1857 w Siedlcach jako syn Adama i Wiktorii z Kuncewiczów. Po ukończeniu gimnazjum w Chełmie, w latach 1876–1881 uczył się w Szkole Budowlanej w Petersburgu, uzyskując tytuł cywilnego inżyniera i architekta X klasy. Zaraz potem otrzymał stanowisko architekta miejskiego przy Magistracie miasta Lublina, z roczną pensją 500 rubli. Osiem lat później objął posadę pomocnika inżyniera gubernialnego z roczną pensją 600 rubli i z dodatkiem funkcyjnym na podróże w wysokości 200 rubli, z czego dość często korzystał. Uczestniczył w Wystawie Światowej w Paryżu w 1889, Wystawie Jubileuszowej w Pradze w 1891, prezentował gubernię lubelską na Zjeździe Architektów w Moskwie w 1895. Podróżował do Petersburga i Rygi. W międzyczasie otrzymywał awanse zawodowe na sekretarza kolegialnego (1882), radcę tytularnego (1885), asesora kolegialnego (1887).
Jarzyński był bardzo aktywnym inżynierem i projektantem. Jego umiejętności i talent były bardzo poważane w środowisku architektów i budowniczych. Tworzył w duchu eklektyzmu, sięgając do stylów neoromańskich i neogotyckich. Inspiracji szukał w zachodnioeuropejskiej architekturze (projekt Sądu Okręgowego ze szklanym dachem). W 1882 sędziował w konkursie na projekt Teatru i Resursy (czyli Teatru im. Juliusza Osterwy) w Lublinie. Sam projektował kamienice mieszkalne w śródmieściu Lublina oraz budynki użyteczności publicznej i obiekty przemysłowe. W 1887 wziął udział w pracach komisji do wytyczenia traktu komunikacyjnego z centrum miasta do dworca kolejowego.
W 1898 ożenił się z Antoniną Emmą Nalepińską, z którą zamieszkał przy ul. Namiestnikowskiej (obecnie ul. Narutowicza). Zaraz potem zmarł 26 lutego 1898 po długiej i ciężkiej chorobie. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Lipowej. Rok później w ścianie bocznej nawy kościoła pod wezwaniem Nawrócenia św. Pawła wmurowano poświęconą mu tablicę pamiątkową.
Najważniejsze projekty i realizacje:
-
Przebudowa i rozbudowa dawnego pałacu Sobieskich przy ul. Bernardyńskiej (1884)
-
Budowa szpitala żydowskiego przy ul. Lubartowskiej (1885-1886)
-
Kamienica Dobrowolskiego przy Krakowskim Przedmieściu 41 (1889-1890)
-
Neogotycki domek odźwiernego przy Ogrodzie Saskim (1889)
-
Rzeźnia na Bronowicach (1889, nieistniejąca)
-
Piekarnia Jenszów na Podwalu (1889)
-
Browar braci Frick na Kalinowszczyźnie (1889)
-
Garbarnia Józefa Grzybowskiego przy ul. Towarowej (1890-1891)
-
Sąd Okręgowy przy Krakowskim Przedmieściu (1891-1894)
-
Cerkiew prawosławna św. Aleksandra Newskiego w Lubartowie (1892-1893, nieistniejąca)
-
Szpital miejski w Chełmie (1895)
Bibliografia:
Żywicki J., Urzędnicy: architekci, budowniczowie, inżynierowie cywilni... Ludzie architektury i budownictwa w województwie lubelskim oraz guberni lubelskiej w Królestwie Polskim w latach 1815–1915, Lublin 2010
Żywicki J., Architektura neogotycka na Lubelszczyźnie, Lublin 1998
